Siemens TIA Portal’da SR (Set/Reset Flip-Flop) Komutu
Siemens TIA (Totally Integrated Automation) Portal, endüstriyel otomasyon projelerinde PLC (Programlanabilir Lojik Kontrolör) programlamayı destekleyen güçlü bir platformdur. TIA Portal’da kullanılan SR (Set/Reset Flip-Flop) talimatı, bir operandın durumunu "1" (set) veya "0" (reset) yapmak için tasarlanmış temel bir mantık elemanıdır. Özellikle start/stop mantıkları, alarm sistemleri ve proses kontrolü gibi senaryolarda sıkça tercih edilen bu talimat, iki giriş ve iki çıkışla çalışır. Bu makalede, SR talimatının tanımı, parametreleri, çalışma prensibi, pratik örnekler ve ek detaylarla birlikte kapsamlı bir rehber sunulacaktır. Tüm bilgiler Siemens Industry Online Support’tan doğrulanmıştır.
1. SR Flip-Flop Nedir?
SR Flip-Flop, bir operandın sinyal durumunu kontrol etmek için kullanılan bir flip-flop talimatıdır. İki girişi (S ve R1) ve iki çıkışı (Operand ve Q) ile çalışır:
- S (Set): RLO = 1 olduğunda operandı "1" yapar.
- R1 (Reset): RLO = 1 olduğunda operandı "0" yapar.
- Operand: Kontrol edilen bit.
- Q: Operandın mevcut durumunu yansıtır.
Öncelik Kuralı: R1, S’den önceliklidir. Eğer S ve R1 aynı anda "1" ise, operand "0" olur.
2. Parametreler ve Bellek Alanları
SR talimatının parametreleri ve desteklenen bellek alanları şöyledir:
| Parametre | Bildirim | Veri Tipi | Bellek Alanı (S7-1200) | Bellek Alanı (S7-1500) | Açıklama |
|---|---|---|---|---|---|
| S | Input | BOOL | I, Q, M, D, L, Constant | I, Q, M, D, L, Constant | Operandı "1" yapma koşulu |
| R1 | Input | BOOL | I, Q, M, D, L, Constant | I, Q, M, D, L, T, C, Constant | Operandı "0" yapma koşulu |
| Operand | InOut | BOOL | I, Q, M, D, L | I, Q, M, D, L | Kontrol edilen operand |
| Q | Output | BOOL | I, Q, M, D, L | I, Q, M, D, L | Operandın mevcut durumu |
Not: S7-1500’de R1 için Timer (T) ve Counter (C) alanları da desteklenir.
3. SR’nin Çalışma Prensibi
SR Flip-Flop, girişlerin durumuna göre operandı kontrol eder:
| S | R1 | Operand | Q |
|---|---|---|---|
| 0 | 0 | Değişmez | Eski Durum |
| 1 | 0 | 1 | 1 |
| 0 | 1 | 0 | 0 |
| 1 | 1 | 0 | 0 |
Açıklama: R1’in önceliği, güvenlik odaklı sistemlerde resetin baskın olmasını sağlar.
4. Pratik Örnekler
SR’nin kullanımını anlamak için aşağıdaki senaryolar incelenebilir:
Örnek 1: Motor Kontrolü
Senaryo: I0.0 (start) ile Q0.0 (motor) çalışır, I0.1 (stop) ile durur.
---[I0.0]----[SR Q0.0]
---[I0.1]----|R1
STL Kodu:
A "I0.0"
S "Q0.0"
A "I0.1"
R "Q0.0"
Açıklama: I0.0 "1" olduğunda Q0.0 set edilir; I0.1 "1" olduğunda resetlenir. Titreşim önlemek için 100-200ms debouncing önerilir.
Örnek 2: Alarm Sistemi
Senaryo: M10.0 (tetik) ile Q2.0 (alarm) aktif olur, M10.1 (reset) ile sıfırlanır.
---[M10.0]----[SR Q2.0]
---[M10.1]----|R1
STL Kodu:
A "M10.0"
S "Q2.0"
A "M10.1"
R "Q2.0"
Açıklama: Alarm, tetiklenene kadar aktif kalır; M10.1 ile sıfırlanır.
5. Avantajlar
SR Flip-Flop aşağıdaki avantajları sunar:
- Kalıcılık: Operand durumu, girişler kesilse bile korunur.
- Güvenlik: R1’in önceliği, resetin baskın olmasını sağlar.
- Basitlik: Çift girişle kompleks kontrol kolayca yapılır.
6. Dikkat Edilmesi Gerekenler
SR’yi kullanırken şu noktalara dikkat edilmelidir:
- Çakışma: S ve R1 aynı anda "1" ise operand "0" olur; bu istenmeyen durumları önlemek için mantık tasarımı dikkatli yapılmalı.
- Giriş Kullanımı: Operand olarak I (giriş) kullanılamaz; Q, M veya D tercih edilmeli.
- RLO Etkisi: Q çıkışı, operandın durumunu anlık olarak yansıtır.
7. Uygulama Senaryoları
SR Flip-Flop şu alanlarda yaygın kullanılır:
- Motor Kontrolü: Start/stop sistemleri.
- Alarm Yönetimi: Tetikleme ve sıfırlama işlemleri.
- Proses Kontrolü: Durum izleme ve geri besleme.
8. Yeni Başlayanlar İçin İpuçları
SR’yi öğrenmek ve uygulamak için:
- Simülasyon: TIA Portal PLCSIM ile test edin.
- Kenar Tespiti: Anlık tetiklemeler için --|P|-- (Positive Edge) kullanın.
- Dokümantasyon: Kodları yorum satırlarıyla açıklayın.
- Watch Table: Q ve operand durumunu izleyin.
- Debounce: Titreşim için 100-200ms zamanlayıcı ekleyin.
9. Sonuç
Siemens TIA Portal’da SR Flip-Flop talimatı, operand kontrolünde güvenilir ve etkili bir çözümdür. R1’in önceliği ile güvenlik odaklı sistemler için idealdir. Bu rehberdeki örnekler ve ipuçlarıyla, start/stop mantıklarından alarm sistemlerine kadar geniş bir yelpazede SR’yi etkin bir şekilde kullanabilirsiniz! Görüşlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Yorumlar
Yorum Gönder