Siemens TIA Portal, PLC (Programlanabilir Lojik Kontrolör) programlamada kullanılan güçlü bir otomasyon platformudur. Ladder Diagram (LAD) dilinde sıkça kullanılan Negate Assignment (Ters Atama) talimatı, mantıksal işlem sonucunu (RLO - Result of Logic Operation) tersine çevirerek belirli bir operanda atayan bir komuttur. Bu makalede, Negate Assignment komutunun tanımı, çalışma mantığı, kullanım şekilleri, pratik örnekler, avantajları ve dikkat edilmesi gereken noktalar detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
1. Negate Assignment Komutu Nedir?
Negate Assignment (Ters Atama), TIA Portal’da Ladder diyagramında ters bobin sembolüyle (`--( / )--`) temsil edilen bir talimattır. Bu komut, girişindeki RLO’yu tersine çevirir ve sonucu belirtilen operanda atar. Çalışma mantığı şu şekildedir:
- RLO = 1 ise, operand 0 olarak sıfırlanır.
- RLO = 0 ise, operand 1 olarak ayarlanır.
- Önemli Not: Negate Assignment, RLO’yu değiştirmez; yalnızca tersini operanda atar.
Bu komut, giriş sinyallerinin ters lojikle çıkışları kontrol etmesini sağlar ve Assignment (`--( )--`) komutunun tam tersi bir davranış sergiler.
2. Parametreler ve Tanım
Negate Assignment komutunun parametreleri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir:
| Parametre | Bildirim | Veri Tipi | Bellek Alanı | Açıklama |
|---|---|---|---|---|
| Operand | Çıkış | BOOL | I, Q, M, D, L | RLO’nun tersinin atandığı operand (ör. Q0.0, M10.1) |
Operand, mantıksal sonucun tersinin yazılacağı adresi temsil eder ve girişten çıkışa ters bir lojik köprü görevi görür.
3. Negate Assignment Komutunun Kullanımı
Negate Assignment, TIA Portal’da Ladder Diyagramı (LAD) ve Statement List (STL) dillerinde kullanılabilir. RLO’nun tersini bir operanda ayarlamak için idealdir.
3.1. Ladder Diyagramı (LAD) ile Kullanım
LAD’da Negate Assignment, lojik zincirin sonuna eklenen ters bobin (`--( / )--`) ile temsil edilir. Giriş koşullarının tersine göre çıkışı kontrol eder.
Temel Örnek:
|---[ I0.0 ]----( / Q0.0 )---|
Açıklama: I0.0 "1" olduğunda Q0.0 "0" olur; I0.0 "0" olduğunda Q0.0 "1" olur.
3.2. Statement List (STL) ile Kullanım
STL’de Negate Assignment, "NOT" ve "=" operatörlerinin kombinasyonu ile uygulanır.
A I0.0 // I0.0 girişini kontrol et
NOT // RLO’yu tersine çevir
= Q0.0 // Ters sonucu Q0.0’a ata
Açıklama: I0.0’ın ters durumu Q0.0’a yansır.
4. Pratik Örnekler
Negate Assignment komutunun kullanımını anlamak için aşağıdaki endüstriyel senaryolar incelenebilir:
Örnek 1: TagOut_1 Operandının Ters Atanması
Senaryo: TagOut_1 çıkışı şu durumlarda "0" olmalı: TagIn_1 ve TagIn_2 "1" ise veya TagIn_3 "0" ise; aksi halde "1" olmalı.
|---[ TagIn_1 ]----[ TagIn_2 ]----( / TagOut_1 )----|
|---[/ TagIn_3 ]----------------( / TagOut_1 )----|
Mantık: NOT ((TagIn_1 AND TagIn_2) OR (NOT TagIn_3))
Mantık Tablosu:
| TagIn_1 | TagIn_2 | TagIn_3 | TagOut_1 |
|---|---|---|---|
| 0 | 0 | 0 | 0 |
| 0 | 0 | 1 | 1 |
| 0 | 1 | 0 | 0 |
| 0 | 1 | 1 | 1 |
| 1 | 0 | 0 | 0 |
| 1 | 0 | 1 | 1 |
| 1 | 1 | 0 | 0 |
| 1 | 1 | 1 | 0 |
STL Kodu:
A TagIn_1
A TagIn_2
ON TagIn_3 // NOT TagIn_3
O
NOT // RLO’yu tersine çevir
= TagOut_1
Açıklama: TagIn_1 ve TagIn_2 "1" olduğunda veya TagIn_3 "0" olduğunda TagOut_1 "0" olur; aksi halde "1"dir.
Örnek 2: Kombine Ters Atama
Senaryo: TagOut_2 çıkışı şu durumlarda "0" olmalı: TagIn_1 ve TagIn_4 "1" ise; aksi halde "1" olmalı.
|---[ TagIn_1 ]----[ TagIn_4 ]----( / TagOut_2 )----|
Mantık: NOT (TagIn_1 AND TagIn_4)
Mantık Tablosu:
| TagIn_1 | TagIn_4 | TagOut_2 |
|---|---|---|
| 0 | 0 | 1 |
| 0 | 1 | 1 |
| 1 | 0 | 1 |
| 1 | 1 | 0 |
STL Kodu:
A TagIn_1
A TagIn_4
NOT
= TagOut_2
Açıklama: TagIn_1 ve TagIn_4 "1" olduğunda TagOut_2 "0" olur; diğer durumlarda "1"dir.
5. Kullanım Alanları
Negate Assignment komutu, otomasyon sistemlerinde ters lojik gerektiren durumlarda kullanılır:
- Güvenlik Sistemleri: Acil durum sinyali olmadığında makine çalışır.
- Uyarı Sistemleri: Sensör aktif değilken uyarı lambası yanar.
- Kontrol Devreleri: Koşullar sağlanmadığında çıkış aktif olur.
- Geçici Bellek Kontrolü: Ters mantıkla M veya L alanlarını ayarlama.
6. Avantajlar ve Önemli Notlar
Avantajlar:
- Lojik Esneklik: Ters lojikle çıkış kontrolü sağlar.
- Basitlik: Karmaşık NOT zincirlerine gerek kalmadan ters atama yapar.
- Anlaşılırlık: Endüstriyel röle mantığına benzerliği ile tanıdıktır.
Önemli Notlar:
- RLO’nun Korunması: Negate Assignment, RLO’yu değiştirmez; yalnızca tersini atar.
Örnek:
A I0.0
= Q0.0 // Normal atama
NOT
= Q0.1 // Ters atama
Açıklama: I0.0 "1" ise Q0.0 "1", Q0.1 "0" olur.
7. Dikkat Edilmesi Gerekenler
Negate Assignment’ı kullanırken şu noktalara dikkat edilmelidir:
- Okunabilirlik: Çok fazla ters atama, lojik akışı karmaşık hale getirebilir.
- Hata Riski: Yanlış yerde kullanıldığında beklenmeyen çıkış durumlarına yol açabilir.
- Tasarım Önerisi: Minimum kullanım ile sade bir tasarım tercih edilmelidir.
8. Yeni Başlayanlar İçin Pratik İpuçları
Negate Assignment’ı öğrenmek isteyenler için öneriler:
- Basit Başlangıç: Tek girişli bir ters atama ile pratik yapın (ör. I0.0 → /Q0.0).
- Simülasyon: TIA Portal simülasyonunda sonuçları test edin.
- İzleme: "Monitor" modunda operandların durumunu kontrol edin.
9. Sonuç
TIA Portal’da Negate Assignment (Ters Atama) komutu, mantıksal işlem sonuçlarını tersine çevirerek operanda atamanın etkili bir yoludur. Ladder Diyagramı’nda ters bobin olarak çalışan bu talimat, ters lojik gerektiren senaryolarda büyük kolaylık sağlar. Bu makalede, komutun mantığını, kullanımını, pratik örneklerini ve endüstriyel uygulamalarını inceledik. Yeni başlayanlar, TIA Portal ile pratik yaparak bu komutu kavrayabilir ve otomasyon projelerinde verimli bir şekilde kullanabilir. Daha fazla bilgi için Siemens Industry Online Support’u ziyaret edebilirsiniz.
Yorumlar
Yorum Gönder