Count Up (CTU), Siemens TIA Portal’da Ladder Diagram (LD) ile kullanılan bir sayıcı komutudur. Bu komut, belirli bir olayın (örneğin bir sensörden gelen pozitif kenar sinyali) her gerçekleştiğinde sayacı artırır ve belirlenen bir eşik değere ulaşıldığında çıkış verir. Ürün sayma, adım takibi ve proses kontrolü gibi otomasyon senaryolarında sıkça tercih edilir. Bu makalede, CTU komutunun işleyişini, parametrelerini ve örneklerle kullanımını detaylıca açıklayacağız.
CTU Nedir?
CTU, pozitif kenar (0’dan 1’e geçiş) algılandığında sayaç değerini (CV) bir artıran bir artan sayıcıdır. Sayaç, veri tipinin üst sınırına ulaşana kadar artar ve hedef bir değere (PV) ulaşıldığında veya aşıldığında çıkış (Q) aktif hale gelir (Q = 1). Reset girişi (R) ile sayaç sıfırlanabilir.
CTU Komutunun Parametreleri ve Mantığı
CTU’nun parametreleri aşağıdaki tabloda açıklanmıştır:
| Parametre | Veri Tipi | Açıklama |
|---|---|---|
| CU | BOOL | Artırma girişi (pozitif kenar) |
| R | BOOL | Reset girişi |
| PV | INT, DINT, vb. | Hedef sayım değeri |
| Q | BOOL | Çıkış (CV ≥ PV ise 1) |
| CV | INT, DINT, vb. | Güncel sayım değeri |
| IEC Counter | CTU_INT, vb. | Sayaç veri yapısı |
Çalışma Mantığı:
- CU (Count Up Input): Pozitif kenar algılandığında CV değeri 1 artar. Veri tipinin üst sınırına (ör. INT için 32767) ulaşana kadar devam eder; bu sınıra ulaşıldığında CU girişi etkisiz hale gelir.
- R (Reset Input): Aktif olduğunda (R = 1) CV sıfırlanır ve CU girişi etkisiz hale gelir.
- PV (Preset Value): Hedef eşik değeri; CV ≥ PV olduğunda Q = 1 olur.
- Q (Output): CV’nin PV ile karşılaştırılması sonucu durumu gösterir.
- CV (Current Value): Güncel sayaç değeri.
Örnek Zaman Diyagramı:
CU: |‾|__|‾|__|‾|
CV: 0 → 1 → 2 → 3
Q: ________|‾‾‾‾‾|___ (PV = 2)
CTU ile Diğer Sayaç Komutlarının Farkları
| Özellik | CTU (Count Up) | CTD (Count Down) | CTUD (Up-Down) |
|---|---|---|---|
| Sayı Yönü | Artan | Azalan | İki Yönlü |
| Q Çıkışı | CV ≥ PV ise aktif | CV ≤ 0 ise aktif | Her iki yönde kontrol |
| Reset/Load | CV = 0 (R ile) | CV = PV (LD ile) | CV = 0 veya PV |
Örnekler
Örnek 1: Ürün Sayma ve Paketleme
Senaryo: Konveyör bandından geçen 10 ürün sayıldığında paketleme sistemini aktif hale getirmek.
Giriş/Çıkışlar:
- I0.0: Ürün Sensörü (NO)
- I0.1: Reset Butonu (NO)
- Q0.0: Paketleme Sistemi
- DB1.MyCTU: CTU_INT
Ladder Kodu:
Network 1:
---[I0.0]----[CTU]----
PV: 10 Q: Q0.0
DB1.MyCTU
Network 2:
---[I0.1]----[R]------
DB1.MyCTU
Örnek Senaryolar:
| Aşama | CV | Q (Q0.0) |
|---|---|---|
| Başlangıç | 0 | 0 |
| 5 Ürün Geçiş | 5 | 0 |
| 5 Ürün Daha Geçiş | 10 | 1 |
| Reset | 0 | 0 |
Açıklama:
- Her ürün geçişinde (I0.0 pozitif kenar), CV değeri 1 artar.
- CV ≥ 10 olduğunda Q0.0 aktif olur ve paketleme başlar.
- Reset butonuna (I0.1) basıldığında CV sıfırlanır, Q0.0 pasif hale gelir.
Örnek 2: Montaj Hattı Adım Sayma
Senaryo: Montaj hattında 5 vida sıkıldığında bir sonraki adıma geçmek.
Giriş/Çıkışlar:
- I0.2: Vida Sensörü (NO)
- I0.3: Reset Butonu (NO)
- Q0.1: Sonraki Adım Işığı
- DB2.MyCTU: CTU_INT
Ladder Kodu:
Network 1:
---[I0.2]----[CTU]----
PV: 5 Q: Q0.1
DB2.MyCTU
Network 2:
---[I0.3]----[R]------
DB2.MyCTU
Örnek Senaryolar:
| Aşama | CV | Q (Q0.1) |
|---|---|---|
| Başlangıç | 0 | 0 |
| 3 Vida Sıkma | 3 | 0 |
| 2 Vida Daha Sıkma | 5 | 1 |
| Reset | 0 | 0 |
Açıklama:
- Her vida sıkıldığında (I0.2 pozitif kenar), CV değeri 1 artar.
- CV ≥ 5 olduğunda Q0.1 aktif olur ve bir sonraki adıma geçilir.
- Reset butonuna (I0.3) basıldığında CV sıfırlanır.
Avantajlar
- Basitlik: Pozitif kenar algılama ile kolay sayım sağlar.
- Esneklik: Farklı veri tipleriyle uyumlu.
- Kontrol: Reset ile kolay sıfırlama imkanı sunar.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Kenar Algılama: CU sürekli 1 ise sayım artmaz; darbe sinyali kullanılmalıdır.
- Veri Sınırı: CV, veri tipinin maksimumuna ulaştığında artışı durur (ör. INT için 32767).
- Tek Kullanım: Aynı sayaç birden fazla CTU’da çağrılmamalıdır, aksi halde sayım hataları oluşabilir.
Uygulamalar
- Üretim Hattı: 100 ürün sayıldığında konveyörü durdurma.
- Montaj Makinesi: 5 vida sıkıldığında sonraki adıma geçme.
- Depo Yönetimi: Palet başına 20 kutu sayma.
İpuçları
- Simülasyon: TIA Portal’da PLCSIM ile CV ve Q’yu izleyin.
- Veri Tipi Seçimi: Sayım aralığınıza uygun veri tipi seçin (ör. INT, DINT).
- Hata Ayıklama: Sayaç artmıyorsa CU’nun darbe sinyali olduğundan ve R’nin pasif olduğundan emin olun.
- Dinamik PV: PV’yi dinamik olarak değiştirmek için MOV komutu kullanın (ör.
DB1.MyCTU.PV := MW100).
Sonuç
Count Up (CTU), Siemens TIA Portal’da PLC programlamada temel bir sayaç komutudur. Pozitif kenar algılama ve reset özellikleriyle, ürün sayma ve proses kontrolü gibi uygulamalarda güvenilir bir çözüm sunar. Yukarıdaki örnekler, CTU’nun pratik kullanımını gösterirken, parametreler ve veri tipleri hakkında kapsamlı bilgi verilmiştir. TIA Portal’da PLCSIM kullanarak simülasyon yapabilir ve CTU’yu projelerinize kolayca entegre edebilirsiniz.
Ek Kaynaklar: Siemens S7-1200/S7-1500 Dokümantasyonu
Yorumlar
Yorum Gönder