Count Down (CTD), Siemens TIA Portal’da Ladder Diagram (LD) ile kullanılan bir sayıcı komutudur. Bu komut, belirli bir değerden geriye doğru sayar ve sıfır veya altına düştüğünde çıkış verir. Stok takibi, zamanlı işlemler veya geri sayım uygulamalarında sıkça tercih edilir. Bu makalede, CTD komutunun işleyişini, parametrelerini ve örneklerle kullanımını detaylıca açıklayacağız.
CTD Nedir?
CTD, pozitif kenar (0’dan 1’e geçiş) algılandığında sayaç değerini (CV) azaltan bir azalan sayıcıdır. Sayaç, veri tipinin alt sınırına ulaşana kadar azalır ve sıfır veya altına düştüğünde çıkış (Q) aktif hale gelir (Q = 1). Load girişi (LD) ile sayaç, başlangıç değerine (PV) ayarlanabilir.
CTD Komutunun Parametreleri ve Mantığı
CTD’nun parametreleri aşağıdaki tabloda açıklanmıştır:
| Parametre | Veri Tipi | Açıklama |
|---|---|---|
| CD | BOOL | Azaltma girişi (pozitif kenar) |
| LD | BOOL | Load girişi (CV’yi PV’ye ayarlar) |
| PV | INT, DINT, vb. | Başlangıç sayım değeri |
| Q | BOOL | Çıkış (CV ≤ 0 ise 1) |
| CV | INT, DINT, vb. | Güncel sayım değeri |
| IEC Counter | CTD_INT, vb. | Sayaç veri yapısı |
Çalışma Mantığı:
- CD (Count Down Input): Pozitif kenar algılandığında CV değeri 1 azalır. Sayaç, veri tipinin alt sınırına (ör. INT için -32768) ulaşana kadar devam eder; bu sınıra ulaşıldığında CD girişi etkisiz hale gelir.
- LD (Load Input): Aktif olduğunda (LD = 1) CV, PV değerine ayarlanır ve CD girişi etkisiz hale gelir.
- PV (Preset Value): Başlangıç değeri; LD ile CV’ye yüklenir.
- Q (Output): CV ≤ 0 olduğunda aktif olur.
- CV (Current Value): Güncel sayaç değeri.
Örnek Zaman Diyagramı:
CD: |‾|__|‾|__|‾|
CV: 3 → 2 → 1 → 0
Q: ________|‾‾‾‾‾|___ (CV ≤ 0)
CTD ile Diğer Sayaç Komutlarının Farkları
| Özellik | CTD (Count Down) | CTU (Count Up) | CTUD (Up-Down) |
|---|---|---|---|
| Sayı Yönü | Azalan | Artan | İki Yönlü |
| Q Çıkışı | CV ≤ 0 ise aktif | CV ≥ PV ise aktif | Her iki yönde kontrol |
| Reset/Load | CV = PV (LD ile) | CV = 0 (R ile) | CV = 0 veya PV |
Örnekler
Örnek 1: Otopark Kontrolü
Senaryo: 50 araç kapasiteli bir otoparkta kalan yer sayısını takip etmek.
Giriş/Çıkışlar:
- I0.0: Araç Çıkış Sensörü (NO)
- I0.1: Load Butonu (NO)
- Q0.0: "Yer Yok" İşareti
- DB1.MyCTD: CTD_INT
Ladder Kodu:
Network 1:
---[I0.0]----[CTD]----
PV: 50 Q: Q0.0
DB1.MyCTD
Network 2:
---[I0.1]----[LD]------
DB1.MyCTD
Örnek Senaryolar:
| Aşama | CV | Q (Q0.0) |
|---|---|---|
| Başlangıç (Load sonrası) | 50 | 0 |
| 20 Araç Çıkış | 30 | 0 |
| 30 Araç Daha Çıkış | 0 | 1 |
| Load Tekrar | 50 | 0 |
Açıklama:
- Her araç çıkışında (I0.0 pozitif kenar), CV değeri 1 azalır.
- Load butonuna (I0.1) basıldığında CV, 50’ye ayarlanır.
- CV ≤ 0 olduğunda Q0.0 aktif olur ve "Yer Yok" işareti yanar.
Örnek 2: Üretim Bandında Geri Sayım
Senaryo: 100 ürünün işlenmesinden sonra alarm vermek.
Giriş/Çıkışlar:
- I0.2: Ürün Sensörü (NO)
- I0.3: Load Butonu (NO)
- Q0.1: Alarm
- DB2.MyCTD: CTD_INT
Ladder Kodu:
Network 1:
---[I0.2]----[CTD]----
PV: 100 Q: Q0.1
DB2.MyCTD
Network 2:
---[I0.3]----[LD]------
DB2.MyCTD
Örnek Senaryolar:
| Aşama | CV | Q (Q0.1) |
|---|---|---|
| Başlangıç (Load sonrası) | 100 | 0 |
| 50 Ürün Geçiş | 50 | 0 |
| 50 Ürün Daha Geçiş | 0 | 1 |
| Load Tekrar | 100 | 0 |
Açıklama:
- Her ürün geçtiğinde (I0.2 pozitif kenar), CV değeri 1 azalır.
- Load butonuna (I0.3) basıldığında CV, 100’e ayarlanır.
- CV ≤ 0 olduğunda Q0.1 aktif olur ve alarm çalar.
Avantajlar
- Basitlik: Geri sayım işlemleri için kolay bir çözüm sunar.
- Esneklik: Farklı veri tipleriyle uyumlu çalışır.
- Kontrol: Load girişi ile başlangıç değerini kolayca ayarlar.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Kenar Algılama: CD sürekli 1 ise sayım azalmaz; darbe sinyali kullanılmalıdır.
- Veri Sınırı: CV, veri tipinin minimumuna ulaştığında azalması durur (ör. INT için -32768).
- Tek Kullanım: Aynı sayaç birden fazla CTD’de çağrılmamalıdır, aksi halde sayım hataları oluşabilir.
Uygulamalar
- Stok Takibi: Depodaki ürün sayısı sıfır olduğunda alarm verme.
- Üretim Hattı: Belirli bir adım sayısına ulaşıldığında makineyi durdurma.
- Enerji Yönetimi: Jeneratör çalışma süresini geri sayım ile takip etme.
İpuçları
- Simülasyon: TIA Portal’da PLCSIM ile CV ve Q değerlerini izleyin.
- Veri Tipi Seçimi: Sayım aralığınıza uygun veri tipi seçin (ör. INT, DINT).
- Hata Ayıklama: Sayaç azalmıyorsa CD’nin darbe sinyali olduğundan ve LD’nin pasif olduğundan emin olun.
- Dinamik PV: PV’yi dinamik olarak değiştirmek için MOV komutu kullanın (ör.
DB1.MyCTD.PV := MW100).
Sonuç
Count Down (CTD), Siemens TIA Portal’da PLC programlamada temel bir geri sayım komutudur. Pozitif kenar algılama ve load özellikleriyle, stok takibi ve zamanlı işlemler gibi uygulamalarda güvenilir bir çözüm sunar. Yukarıdaki örnekler, CTD’nin pratik kullanımını gösterirken, parametreler ve veri tipleri hakkında kapsamlı bilgi verilmiştir. TIA Portal’da PLCSIM kullanarak simülasyon yapabilir ve CTD’yi projelerinize kolayca entegre edebilirsiniz.
Ek Kaynaklar: Siemens S7-1200/S7-1500 Dokümantasyonu
Yorumlar
Yorum Gönder